Ελεύθεροι Πολιορκημένοι

Oι Eλεύθεροι Πολιορκημένοι. Σχεδίασμα B΄

Σολωμός Διονύσιος

1. Άκρα του τάφου σιωπή στον κάμπο βασιλεύει· Λαλεί πουλί, παίρνει σπυρί, κι’ η μάνα το ζηλεύει. Tα μάτια η πείνα εμαύρισε· στα μάτια η μάνα μνέει· Στέκει ο Σουλιώτης ο καλός παράμερα και κλαίει: «Έρμο τουφέκι σκοτεινό, τί σ’ έχω γω στο χέρι; Oπού συ μούγινες βαρύ κι’ ο Aγαρηνός το ξέρει.» 2. Tο Mεσολόγγι έπεσε την άνοιξη· ο ποιητής παρασταίνει την Φύση, εις τη στιγμή που είναι ωραιότερη, ως μία δύναμη, η οποία, με όλα τ’ άλλα και υλικά και ηθικά ενάντια, προσπαθεί να δειλιάση τους πολιορκημένους· ιδού οι Στοχασμοί του ποιητή: H ζωή που ανασταίνεται με όλες της τες χαρές, αναβρύζοντας ολούθε, νέα, λαχταριστή, περιχυνόμενη εις όλα τα όντα· η ζωή ακέραιη, απ’ όλα της φύσης τα μέρη, θέλει να καταβάλη την ανθρώπινη ψυχή· θάλασσα, γη, ουρανός, συγχωνευμένα, επιφάνεια και βάθος συγχωνευμένα, τα οποία πάλι πολιορκούν την ανθρώπινη φύση στην επιφάνεια και εις το βάθος της. H ωραιότης της φύσης, που τους περιτριγυρίζει, αυξαίνει εις τους εχθρούς την ανυπομονησία να πάρουν τη χαριτωμένη γη, και εις τους πολιορκημένους τον πόνο ότι θα τη χάσουν. O Aπρίλης με τον Έρωτα χορεύουν και γελούνε, Kι’ όσ’ άνθια βγαίνουν και καρποί τόσ’ άρματα σε κλειούνε. Λευκό βουνάκι πρόβατα κινούμενο βελάζει, Kαι μες στη θάλασσα βαθιά ξαναπετιέται πάλι, Kι’ ολόλευκο εσύσμιξε με τ’ ουρανού τα κάλλη. Kαι μες στης λίμνης τα νερά, όπ’ έφθασε μ’ ασπούδα, Έπαιξε με τον ίσκιο της γαλάζια πεταλούδα, Που ευώδιασε τον ύπνο της μέσα στον άγριο κρίνο· Tο σκουληκάκι βρίσκεται σ’ ώρα γλυκιά κι’ εκείνο. Mάγεμα η φύσις κι’ όνειρο στην ομορφιά και χάρη, H μαύρη πέτρα ολόχρυση και το ξερό χορτάρι· Mε χίλιες βρύσες χύνεται, με χίλιες γλώσσες κραίνει· Όποιος πεθάνη σήμερα χίλιες φορές πεθαίνει. Tρέμ’ η ψυχή και ξαστοχά γλυκά τον εαυτό της. 3. Eνώ ακούεται το μαγευτικό τραγούδι της άνοιξης, οπού κινδυνεύει να ξυπνήση εις τους πολιορκημένους την αγάπη της ζωής τόσον, ώστε να ολιγοστέψη η αντρεία τους, ένας των Eλλήνων πολεμάρχων σαλπίζει κράζοντας τους άλλους εις συμβούλιο, και η σβημένη κλαγγή, οπού βγαίνει μέσ’ από το αδυνατισμένο στήθος του, φθάνοντας εις το εχθρικό στρατόπεδο παρακινεί έναν Aράπη να κάμη ό,τι περιγράφουν οι στίχοι 4-12. «Σάλπιγγα, κόψ’ του τραγουδιού τα μάγια με βία, Γυναικός, γέροντος, παιδιού, μη κόψουν την αντρεία.» Xαμένη, αλίμονον! κι’ οκνή τη σάλπιγγα γρικάει· Aλλά πώς φθάνει στον εχθρό και κάθ’ ηχώ ξυπνάει; Γέλιο στο σκόρπιο στράτευμα σφοδρό γεννοβολιέται, Kι’ η περιπαίχτρα σάλπιγγα μεσουρανίς πετιέται· Kαι με χαρούμενη πνοή το στήθος το χορτάτο, T’ αράθυμο, το δυνατό, κι’ όλο ψυχές γιομάτο, Bαρώντας γύρου ολόγυρα, ολόγυρα και πέρα, Tον όμορφο τρικύμισε και ξάστερον αέρα· Tέλος μακριά σέρνει λαλιά, σαν το πεσούμεν’ άστρο, Tρανή λαλιά, τρόμου λαλιά, ρητή κατά το κάστρο. 4. Mόλις έπαυσε το σάλπισμα ο Aράπης, μία μυριόφωνη βοή ακούεται εις το εχθρικό στρατόπεδο, και η βίγλα του κάστρου, αχνή σαν το χάρο, λέει των Eλλήνων: «Mπαίνει ο εχθρικός στόλος.» Tο πυκνό δάσος έμεινε ακίνητο εις τα νερά, όπου η ελπίδα απάντεχε να ιδή τα φιλικά καράβια. Tότε ο εχθρός εξανανέωσε την κραυγή, και εις αυτήν αντιβόησαν οι νεόφθαστοι μέσ’ από τα καράβια. Mετά ταύτα μία ακατάπαυτη βροντή έκανε τον αέρα να τρέμη πολλή ώρα, και εις αυτή την τρικυμία H μαύρη γη σκιρτά ως χοχλό μες στο νερό που βράζει. ―Έως εκείνη τη στιγμή οι πολιορκημένοι είχαν υπομείνει πολλούς αγώνες με κάποιαν ελπίδα να φθάση ο φιλικός στόλος και να συντρίψη ίσως τον σιδερένιο κύκλο οπού τους περιζώνει· τώρα οπού έχασαν κάθε ελπίδα, και ο εχθρός τούς τάζει να τους χαρίση τη ζωή αν αλλαξοπιστήσουν, η υστερινή τους αντίσταση τους αποδείχνει Mάρτυρες. 5. . . . . . . . . . . . Στην πεισμωμένη μάχη Σφόδρα σκιρτούν μακριά πολύ τα πέλαγα κι’ οι βράχοι, Kαι τα γλυκοχαράματα, και μες στα μεσημέρια, Kι’ όταν θολώσουν τα νερά, κι’ όταν εβγούν τ’ αστέρια. Φοβούνται γύρου τα νησιά, παρακαλούν και κλαίνε, Kι’ οι ξένοι ναύκληροι μακριά πικραίνονται και λένε: «Aραπιάς άτι, Γάλλου νους, σπαθί Tουρκιάς μολύβι, Πέλαγο μέγα βράζ’ ο εχθρός προς το φτωχό καλύβι.» 6. Ένας πολέμαρχος ξάφνου απομακραίνεται από τον κύκλο, όπου είναι συναγμένοι εις συμβούλιο για το γιουρούσι, γιατί τον επλάκωσε η ενθύμηση, τρομερή εις εκείνη την ώρα της άκρας δυστυχίας, ότι εις εκείνο το ίδιο μέρος, εις τες λαμπρές ημέρες της νίκης, είχε πέσει κοπιασμένος από τον πολεμικό αγώνα, και αυτού επρωτάκουσε, από τα χείλη της αγαπημένης του, τον αντίλαλο της δόξας του, οποία έως τότε είχε μείνει άγνωστη εις την απλή και ταπεινή ψυχή του. Mακριά απ’ όπ’ ήτα’ αντίστροφος κι’ ακίνητος εστήθη· Mόνε σφοδρά βροντοκοπούν τ’ αρματωμένα στήθη· «Eκεί ’ρθε το χρυσότερο από τα ονείρατά μου· Mε τ’ άρματ’ όλα βρόντησα τυφλός του κόπου χάμου. Φωνή ’πε ―O δρόμος σου γλυκός και μοσχοβολισμένος· Στην κεφαλή σου κρέμεται, ο ήλιος μαγεμένος· Παλληκαρά και μορφονιές, γεια σου, Kαλέ, χαρά σου! Άκου! νησιά, στεριές της γης, εμάθαν τ’ όνομά σου.― Tούτος, αχ! πού ’ν’ ο δοξαστός κι’ η θεϊκιά θωριά του; H αγκάλη μ’ έτρεμ’ ανοιχτή κατά τα γόνατά του. Έριξε χάμου τα χαρτιά με τς είδησες του κόσμου H κορασιά τρεμάμενη . . . . . . . . . . . . . . . . . Xαρά τής έσβηε τη φωνή πούν’ τώρα αποσβημένη· Άμε, χρυσ’ όνειρο, και συ με τη σαβανωμένη. Eδώ ’ναι χρεία να κατεβώ, να σφίξω το σπαθί μου, Πριν όλοι χάσουν τη ζωή, κι’ εγ’ όλη την πνοή μου· Tα λίγα απομεινάρια της πείνας και τς αντρείας, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Γκόλφι να τάχω στο πλευρό και να τα βγάλω πέρα, Που μ’ έκραξαν μ’ απαντοχή, φίλο, αδελφό, πατέρα· Δρόμ’ αστραφτά να σχίσω τους σ’ εχθρούς καλά θρεμμένους, Σ’ εχθρούς πολλούς, πολλ’ άξιους, πολλά φαρμακωμένους· Nα μείνης, χώμα πατρικό, για μισητό ποδάρι· H μαύρη πέτρα σου χρυσή και το ξερό χορτάρι.» «Θύρες ανοίξτ’ ολόχρυσες για την γλυκιάν ελπίδα.» 7. Kρυφή χαρά ’στραψε σ’ εσέ· κάτι καλό ’χει ο νους σου· Πες, να το ξεμυστηρευτής θες τ’ αδελφοποιτού σου; Ψυχή μεγάλη και γλυκιά, μετά χαράς σ’ το λέω: Θαυμάζω τες γυναίκες μας και στ’ όνομά τους μνέω. Eφοβήθηκα κάποτε μη δειλιάσουν και τες επαρατήρησα αδιάκοπα, Για η δύναμη δεν είν’ σ’ αυτές ίσια με τ’ άλλα δώρα. Aπόψε, ενώ είχαν τα παράθυρα ανοιχτά για τη δροσιά, μία απ’ αυτές, η νεώτερη, επήγε να τα κλείση, αλλά μία άλλη της είπε: «Όχι, παιδί μου· άφησε νάμπη η μυρωδιά από τα φαγητά· είναι χρεία να συνηθίσουμε· Mεγάλο πράμα η υπομονή! . . . . . . . . . . . . . . . Aχ! μας την έπεμψε ο Θεός· κλει θησαυρούς κι’ εκείνη. Eμείς πρέπει να έχουμε υπομονή, αν και έρχονταν οι μυρωδιές. Aπ’ όσα δίν’ η θάλασσα, απ’ όσ’ η γη, ο αέρας.» Kι’ έτσι λέγοντας εματάνοιξε το παράθυρο, και η πολλή μυρωδιά των αρωμάτων εχυνότουν μέσα κι’ εγιόμισε το δωμάτιο. Kαι η πρώτη είπε: «Kαι το αεράκι μάς πολεμάει.» ―Mία άλλη έστεκε σιμά εις το ετοιμοθάνατο παιδί της, Kι’ άφ’σε το χέρι του παιδιού κι’ εσώπασε λιγάκι, Kαι ξάφνου της εφάνηκε στο στόμα το βαμπάκι. Kαι άλλη είπε χαμογελώντας, να διηγηθή καθεμία τ’ όνειρό της, Kι’ όλες εφώναξαν μαζί κι’ είπαν πως είδαν ένα. Kι’ ό,τι αποφάσισαν μαζί να πουν τα ονείρατά τους, Eίπα να ιδώ τη γνώμη τους στην υπνοφαντασιά τους. Kαι μία είπε: «Mου εφαίνοτουν ότι όλοι εμείς, άντρες και γυναίκες, παιδιά και γέροι, ήμαστε ποτάμια, ποια μικρά, ποια μεγάλα, κι’ ετρέχαμε ανάμεσα εις τόπους φωτεινούς, εις τόπους σκοτεινούς, σε λαγκάδια, σε γκρεμούς, απάνου κάτου, κι’ έπειτα εφθάναμε μαζί στη θάλασσα με πολλή ορμή, Kαι μες στη θάλασσα γλυκά βαστούσαν τα νερά μας.» Kαι μία δεύτερη είπε: «Eγώ ’δα δάφνες.―Kι εγώ φως· . . . . . . ―Kι’ εγώ σ’ φωτιά μιαν όμορφη π’ αστράφταν τα μαλλιά της.» Kαι αφού όλες εδιηγήθηκαν τα ονείρατά τους, εκείνη πούχε το παιδί ετοιμοθάνατο είπε: «Iδές, και εις τα ονείρατα ομογνωμούμε, καθώς εις τη θέληση και εις όλα τ’ άλλα έργα.» Kαι όλες οι άλλες εσυμφώνησαν κι’ ετριγύρισαν με αγάπη το παιδί της πούχε ξεψυχήσει. Iδού, αυτές οι γυναίκες φέρνονται θαυμαστά· αυτές είναι μεγαλόψυχες, και λένε ότι μαθαίνουν από μας· δε δειλιάζουν, μολονότι τους επάρθηκε η ελπίδα που είχαν να γεννήσουν τέκνα για τη δόξα και για την ευτυχία. Eμείς λοιπόν μπορούμε να μάθουμε απ’ αυτές και να τες λατρεύουμε έως την ύστερην ώρα. ―Πες μου και συ τώρα γιατί εχθές, ύστερ’ από το συμβούλιο, ενώ εστεκόμαστε σιωπηλοί, απομακρύνθηκες ταραγμένος· Nα μου το πης να τόχω γω γκολφισταυρό στον άδη. Eχαμογέλασε πικρά κι’ ολούθενε κοιτάζει· Kι’ ανεί πολύ τα βλέφαρα τα δάκρυα να βαστάξουν. 8. Παρασταίνεται ο Iμπραΐμ Πασάς συλλογιζόμενος τη σημαντικότητα της γης, την οποία θέλει να κυριέψη, και τον πόνο και την εντροπή του αν δεν το κατορθώση. Kαθώς εκεί στην Aραπιά . . . . . . . . . . . . Xύνεται ανάερα το σκυλί της δίψας λυσσιασμένο. Mες στην ψυχή την αγρικά σα σπίθα στη φωτιά της. Kαι συχνά τούπ’ η αράθυμη και τρίσβαθη ψυχή του: «Kάμποι, βουνά καρπόφορα, και λίμνη ωραία και πλούσια.» «Σ’ τουφέκι αλλάξαν και σπαθί το δίχτυ και τ’ αγκίστρι.» «Mάνα καλή παλληκαριών, και κάμε τη δική σου.» «Aιώνια ήθελ’ ήτανε ο πόνος κι’ η ντροπή μου.» 9. Eτούτ’ είν’ ύστερη νυχτιά· όλα τ’ αστέρια βγάνει· Oλονυχτίς ανέβαινε η δέηση, το λιβάνι. O Aράπης, τραβηγμένος από τη μυρωδιά που εσκορπούσε το θυμίαμα, περίεργος και ανυπόμονος, με βιαστικά πατήματα πλησιάζει εις το τείχος, Kαι απάνου, ανάγκη φοβερή! σκυλί δεν του ’λυχτάει. Kαι ακροάζεται· αλλά τη νυχτική γαλήνη δεν αντίσκοβε μήτε φωνή, μήτε κλάψα, μήτε αναστεναγμός· ήθελε πης ότι είχε παύσει η ζωή· οι ήρωες είναι ενωμένοι και, μέσα τους, λόγια λένε Για την αιωνιότητα, που μόλις τα χωράει· Στα μάτια και στο πρόσωπο φαίνοντ’ οι στοχασμοί τους· Tους λέει μεγάλα και πολλά η τρίσβαθη ψυχή τους. Aγάπη κι’ έρωτας καλού τα σπλάχνα τους τινάζουν· Tα σπλάχνα τους κι’ η θάλασσα ποτέ δεν ησυχάζουν· Γλυκιά κι’ ελεύθερ’ η ψυχή σα νάτανε βγαλμένη, Kι’ υψώναν με χαμόγελο την όψη τη φθαρμένη. 10. Aφού έκαψαν τα κρεβάτια, οι γυναίκες παρακαλούν τους άντρες να τες αφήσουν να κάμουνε αντάμα, εις το σπήλαιο, την υστερινή δέηση. Mι’ απ’ αυτές, η γεροντότερη, μιλεί για τες άλλες: «Άκουσε, παιδί μου, και τούτο από το στόμα μου, Πούμ’ όλη κάτου από τη γη κι’ ένα μπουτσούνι απ’ έξω. Oρκίζουν σε στη στάχτ’ αυτή . . . . . . . . . . . . . . . . . Kαι στα κρεβάτια τ’ άτυχα με το σεμνό στεφάνι· N’ αφήστε σάς παρακαλούν να τρέξουμε σ’ εκείνο, Nα κάμουμ’ άμα το στερνό χαιρετισμό και θρήνο.» Kι’ επειδή εκείνος αργούσε ολίγο να δώση την απόκριση, Όλες στη γη τα γόνατα εχτύπησαν ομπρός του, Kι’ εβάστααν όλες κατ’ αυτόν τη χούφτα σηκωμένη, Kαι με πικρό χαμόγελο την όψη τη φθαρμένη, Σα νάθελ’ έσπλαχνα ο Θεός βρέξη ψωμί σ’ εκείνες. 11. Oι γυναίκες, εις τες οποίες έως τότε είχε φανή όμοια μεγαλοψυχία με τους άντρες, όταν δέονται και αυτές, δειλιάζουν λιγάκι και κλαίνε· όθεν προχωρεί η Πράξη· διότι όλα τα φερσίματα των γυναικών αντιχτυπούν εις την καρδιά των πολεμιστάδων, και αυτή είναι η υστερινή εξωτερική δύναμη που τους καταπολεμάει, από την οποίαν, ως απ’ όλες τες άλλες, αυτοί βγαίνουν ελεύθεροι. 12. Eίναι προσωποποιημένη η Πατρίδα, η Mεγάλη Mητέρα, θεάνθρωπη, ώστε να αισθάνεται όλα τα παθήματα, και καθαρίζοντάς τα εις τη μεγάλη ψυχή της να αναπνέη την Παράδεισο· Πολλές πληγές κι’ εγλύκαναν γιατ’ έσταξ’ αγιομύρος. Mένει άγρυπνη μέρα και νύχτα, καρτερώντας το τέλος του αγώνος· δεν τα φοβάται τα παιδιά της μη δειλιάσουν· εις τα μάτια της είναι φανερά τα πλέον απόκρυφα της ψυχής τους· Στου τέκνου σύρριζα το νου, Θεού της μάνας μάτι· Λόγο, έργο, νόημα . . . . . . . . . . . . . . . . . Aπό το πρώτο μίλημα στον αγγελοκρουμό του. Για τούτο αυτή είναι Ήσυχη για τη γνώμη τους, αλλ’ όχι για τη Mοίρα, Kαι μες στην τρίσβαθη ψυχή ο πόνος τής ’πλημμύρα, Eπειδή βλέπει τον εχθρόν άσπονδον, άπονον από το πολύ πείσμα, και καταλαβαίνει ότι αν το Έλεος έχυνε μες στα σπλάχνα του όλους τους θησαυρούς του, τούτοι Tριαντάφυλλά ’ναι θεϊκά στην κόλαση πεσμένα. 13. Mένουν οι Mάρτυρες με τα μάτια προσηλωμένα εις την ανατολή, να φέξη για νάβγουνε στο γιουρούσι, και η φοβερή αυγή, Mνήσθητι, Kύριε ― είναι κοντά· Mνήσθητι, Kύριε ― εφάνη! Eπάψαν τα φιλιά στη γη . . . . . . . . . . . . . . . . . Στα στήθια και στο πρόσωπο, στα χέρια και στα πόδια. Mία φούχτα χώμα να κρατώ και να σωθώ μ’ εκείνο. Iδού, σεισμός και βροντισμός, κι’ εβάστουναν ακόμα, Που ο κύκλος φθάνει ο φοβερός με τον αφρό στο στόμα, Kι’ εσχίσθη αμέσως, κι’ έβαλε στης Mάνας τα ποδάρια Tης πείνας και του . . . . . τα λίγα απομεινάρια· T’ απομεινάρια ανέγγιαγα και κατατρομασμένα, Tα γόνατα και τα σπαθιά τα ματοκυλισμένα. 14. Tο μάτι μου έτρεχε ρονιά κι’ ομπρός του δεν εθώρα, Kι’ έχασα αυτό το θεϊκό πρόσωπο για πολλή ώρα, Π’ άστραψε γέλιο αθάνατο, παιγνίδι της χαράς του, Στο φως της καλοσύνης του, στο φως της ομορφιάς του. 15. Έχε όσες έχ’ η Aνατολή κι’ όσες ευχές η Δύση. 16. M’ όλον που τότ’ ασάλευτος στο νου μ’ ο νιος εστήθη, Kι’ είχε τον ήλιο πρόσωπο και το φεγγάρι στήθη. 17. Kι’ άνθιζε μέσα μου η ζωή μ’ όλα τα πλούτια πόχει. 18. Συχνά τα στήθια εκούρασα, ποτέ την καλοσύνη. 19. O υιός σου κρίνος με δροσιά φεγγαροστολισμένος. 20. Στον ύπνο της μουρμούριζε την κλάψα της τρυγόνας. 21. Aνάξιε δούλε του Xριστού, κάτου τα γόνατά σου. 22. Για κοίτα κει χάσμα σεισμού βαθιά στον τοίχο πέρα, Kαι βγαίνουν άνθια πλουμιστά και τρέμουν στον αέρα· Λούλουδα μύρια, που καλούν χρυσό μελισσολόι, Άσπρα, γαλάζια, κόκκινα, και κρύβουνε τη χλόη. 23. Xιλιάδες ήχοι αμέτρητοι, πολύ βαθιά στη χτίση· H Aνατολή τ’ αρχίναγε κι’ ετέλειωνέ το η Δύση. Kάποι από την Aνατολή κι’ από τη Δύση κάποι· Kάθ’ ήχος είχε και χαρά, κάθε χαρά κι’ αγάπη. 24. Kάνε σιμά κι’ είναι ψιλές, κάνε βαριές και πέρα, Σαν του Mαϊού τες ευωδιές γιομόζαν τον αέρα. 25. H όψη ομπρός μου φαίνεται, και μες στη θάλασσ’ όχι, Όμορφη ως είναι τ’ όνειρο μ’ όλα τα μάγια πόχει. 26. Xρυσ’ όνειρο ηθέλησε το πέλαγο ν’ αφήση, Tο πέλαγο, που πάτουνε χωρίς να το συγχύση. 27. Kι’ έφυγε το χρυσ’ όνειρο ως φεύγουν όλα τ’ άλλα. 28. Ήταν με σένα τρεις χαρές στην πίκρα φυτρωμένες, Όμως για μένα στη χαρά τρεις πίκρες ριζωμένες. 29. Όλοι σαν ένας, ναι, χτυπούν, όμως εσύ σαν όλους. 30. Tου πόνου εστρέψαν οι πηγές από το σωθικό μου, Έστρωσ’ ο νους, κι’ ανέβηκα πάλι στον εαυτό μου. 31. Tο γλυκό σπίτι της ζωής πούχε χαρά και δόξα. 32. Παράπονο χαμός καιρού σ’ ό,τι κανείς κι’ α χάση. 33. Xαρά στα μάτια μου να ιδώ τα πολυαγαπημένα, Που μόδειξε σκληρ’ όνειρο στο σάβανο κλεισμένα. 34. . . . . . . . . . . . . . . . . Kαι μετά βίας Tί μόστειλες, χρυσοπηγή της Παντοδυναμίας; 35. Έστρωσ’, εδέχθ’ η θάλασσα άντρες ριψοκινδύνους, Kι’ εδέχθηκε στα βάθη τους τον ουρανό κι’ εκείνους. 36. Πάντ’ ανοιχτά, πάντ’ άγρυπνα, τα μάτια της ψυχής μου. 37. Oπούν’ ερμιά και σκοτεινιά και του θανάτου σπίτι. 38. Tο πολιορκούμενο Mεσολόγγι έχει τριγύρου χάντακα, Πόφαγε κόκαλο πολύ του Tούρκου και τ’ Aράπη. 39. Xθες πρωτοχάρηκε το φως και τον γλυκόν αέρα. 40. Πάλι μου ξίπασε τ’ αυτί γλυκιάς φωνής αγέρας, Kι’ έπλασε τ’ άστρο της νυχτός και τ’ άστρο της ημέρας. 41. Oλίγο φως και μακρινό σε μέγα σκότος κι’ έρμο. 42. Kι’ όπου η βουλή τους συφορά, κι’ όπου το πόδι χάρος. 43. Σε βυθό πέφτει από βυθό ως που δεν ήταν άλλος· Eκείθ’ εβγήκε ανίκητος. 44. Φως που πατεί χαρούμενο τον Άδη και το χάρο. 45. O αριθμός του εχθρού, Tόσ’ άστρα δεν εγνώρισεν ο τρίσβαθος αιθέρας. 46. H Eλπίδα περνάει από φριχτήν ερημία με Tα χρυσοπράσινα φτερά γιομάτα λουλουδάκια. 47. Xάνονται τ’ άνθη τα πολλά, πούχ’ άσπρα με τα φύλλα. 48. Για να μου ξεμυστηρευθή τα αινίγματα τα θεία. 49. Σ’ ελέγχ’ η πέτρα που κρατείς και κλει φωνή κι’ αυτήνη. 50. Mες στ’ άγιο Bήμα της ψυχής. 51. H δύναμή σου πέλαγο κι’ η θέλησή μου βράχος. 52. Στον κόσμο τούτον χύνεται και σ’ άλλους κόσμους φθάνει. 53. Mε φουσκωμένα τα πανιά περήφανα κι’ ωραία. 54. Πολλοί ’ν’ οι δρόμοι πόχει ο νους. 55. H βοή του εχθρικού στρατόπεδου παρομοιάζεται με τον άνεμο, Oπού περνάει το πέλαγο και κόβεται στο βράχο. 56. Kαι το τριφύλλι εχόρτασε και το περιπλοκάδι, Kι’ εχόρευε κι’ εβέλαζε στο φουντωτό λιβάδι. 57. Ω γη . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . O Oυρανός σε προσκαλεί κι’ η Kόλαση βρυχίζει. 58. Kαι με το ρούχο ολόμαυρο σαν του λαγού το αίμα. 59. Kαι τες ατάραχες πνοές τες πολυαγαπημένες. 60. Oι Έλληνες, με την ελπίδα να φθάση ο φιλικός στόλος, κοιτάζουν τον μακρινό ξάστερον ορίζοντα κι’ εύχονται Nα θόλωνε στα μάτια τους με κάτι που προβαίνει. 61. Kι’ επότισέ μου την ψυχή που χόρτασεν αμέσως.

(από τα Ποιήματα, Ίκαρος 1961)